Árlega stendur Skipulagsstofnun fyrir samráðsfundi með sveitarfélögunum i landinu. Ég sat slíkan fund núna s.l. fimmtudag og föstudag austur á Hellu ásamt öðrum sveitarstjórnarfulltrúum og sveitarstjóra Flóahrepps.

Skipulagið er helsta stjórntæki sveitarstjórnar og um leið helsti samráðsvettvangur við almenna íbúa. Þó það sé skýrt tekið fram í skipulagslögum að sveitarstjórnir fari með skipulagsvald hvert í sínu sveitarfélagi er málið ekki svo einfalt að það sé eingöngu rætt og afgreitt inn á borði sveitarstjórnarinnar.

Samráðsferli við almenning er bundið í lögum og þó ég sé alls ekki á móti því að það sé mikið og gott, er um bæði tímafrekt og dýrt ferli að ræða. Það væri vel þess virði að velta fyrir sér hvort hægt væri að nota bæði tíma og pening betur nú er. Hver tillaga að nýju skipulagi eða breyting á eldra skipulagi er marg kynnt og auglýst. Í hvert sinn, á öllum stigum skipulagsferilsins, þarf að útbúa gögn til þess að fjalla um og kynna.

Fyrir utan kostnað við gagnaútbúnað, auglýsingakostnað, og vinnu við umsýslu á öllu þessu kynningarferli er um gríðalega tímafrekt ferli að ræða. Það veitir því ekki af að hafa tímann fyrir sér ef menn eru að huga að framkvæmdum. Þá skiptir litlu máli hvort um stóriðjuver eða útihús í sveit er um að ræða.

Ríkisvaldið sjálft hefur einnig talsverð áhrif á skipulagsvinnu sveitarfélaga. Ýmis lagasetning bindur hendur sveitarstjórna í sinni skipulagsvinnu. Í sumum tilfellum er ríkið með skipulagsvaldið á sinni könnu þrátt fyrir það sem stendur í skipulagslögum.

Í því sambandi má nefna áætlum um vernd og nýtingu náttúruauðlinda.s.k. rammaáætlun. Í lögum um hana er kveðið á um að sveitarstjórnum beri að taka tillit til hennar í sínu skipulagi og þau hafa til þess ákveðin frest frá því að Alþingi afgreiðir hana. Það er reyndar fyrst og fremst talað um að gera verði ráð fyrir þeim virkjanakostum sem flokkaðir eru í nýtingaflokk í áætluninni á skipulagi. Það er óljósara í lögunum með hvaða hætti á að fara með virkjanakosti sem verða í bið flokki og jafnvel verndarflokki.

Það gengur hægt að afgreiða þessa rammáætlun og á meðan eru sveitarfélög í óvissu um hvernig þau eiga að haga sinni skipulagsvinnu. Það er annað sem einnig er í óvissu og stendur upp á ríkisstjórn þessa lands en það er að nú eru rúmlega tvö ár frá því að ný skipulagslög gengu í gildi en enn á eftir að setja reglugerð við lögin.

Illmögulegt er að standa í aðalskipulagsgerð eða endurskoðun á aðalskipulagi vegna þessa ástands. Í nýju skipulagslögunum er talað um ýmsar breytinga m.a. um flokkun lands. Í þeirri vinnu sem í gangi hefur verið við gerð reglugerðar er reynt að útfæra þetta. Á meðan niðurstaða liggur ekki fyrir veit enginn hvernig á að vinna eftir nýjum lögum.  
 

Það atvikaðist svo að ég  komst í ágætan útreiðatúr á föstudaginn langa en þá var riðið út með Selfyssingum í Árborgarhreppi. Tilefnið var, að þá var með formlegum hætti, tekinn í notkunn brú á reiðleiðinni úr Tjarnarbyggð niður á Eyrabakka. Hestamenn í Flóanum riðu að brúnni  beggja megin frá til þes að vera viðstaddir athöfnina.

Það er reiðveganefnd hestamannfélagsins Sleipnis sem á veg og vanda að þessari brúargerð. Nefndin, með Einar í Egilsstaðakoti í broddi fylkingar, hefur  unnið ötullega að því að opna reiðleiðir og leggja reiðvegi vítt og breitt um allan Flóann. Verkefnið er risastórt en reiðveganefndin, m.a. með styrk frá sveitarfélögunum, er þegar komin af stað með ýmis verkefni sem m.a. miða að því að koma eitthvað af hestaumferðinni  frá akvegunum.

Þar sem Jón í Lyngholti hafði í vetur aðstoðað Einar í því að koma áður nefndri brú fyrir þótti tilheyra að hann mætti við vígluna. Við setum reiðhrossin á kerru og keyrðum með þau að "Stóra-Aðalbóli" í Tjarnarbyggðinni. Þaðan riðum við með með öðrum hestamönnum af svæðinu að  brúnni. Þessi  brú, sem er gömul trébrú frá vegagerðinni, var sett á stóra áveituskurðinn sem grafin var á sínum tíma á mörkum Sandvíkurshrepps hinum forna og Eyrabakkahrepp hinum forna.

Mikill fjöldi var samankominn við brúna bæði af hestum og mönnum.  Að ræðuhöldum og borðaklippingum loknum var riðið til baka. Allur hópurinn stoppaði síðan hjá þeim Maddý og Jónasi í Tjarnarbyggðinni og þáðar veitingar.  Að þvi loknu riðum við Jón áfram með þeim sem komu frá Selfossi þangað upp eftir.

Ekki töldum við viturlegt að halda mikið lengra áfram þar sem við vorum báðir einhesta og  u.þ.b. 20 km eftir til að komast heim.  Hrossin voru því sett á kerru aftur og keyrð heim. Þetta var hin skemmtilegasti túr í fallegu veðri og góðra vina hópi.  

Ég hef áður sagt frá því hér á síðunni að fátt finnst mér  meira gefandi en fylgjast með unga fólkinu hér í sveit standa sig vel.  Það er nefnilega bráð nausynlegt fyrir geðheilsuna að hafa trú á framtíðinni. Að hafa trú á framtíðinni gefur þessu lífi fyrst og fremst gildi.

Nemendur 1. til 7. bekkjar Flóaskóla héldu árshátíð sína á miðvikudaginn.  Eins og fyrri daginn var ekki ráðist á garðin þar sem hann er lægstur. Söngleikurinn Ávaxtakarfan var tekinn til sýningar. Útkoman var stórglæsileg.  Allir nemendur skólans í þessum bekkjum tóku þátt í verkefninu.  Það er magnað að koma á hverju ári á þessar skólaskemmtanir og sjá þau leika og syngja heilu söngleikina.





Ég vil þakka bæði nemendum og starfsfólki skólans fyrir frábæra skemmtun.  

En það er á fleiri sviðum sem ungafólkið í Flóanum er að standa sig vel. Fyrr í þessum mánuði var haldin upplestrarkeppni meðal nemenda í 7 bekk í grunnskólunum í uppsveitum Árnessýslu og Flóahrepps. Nemendur úr fimm grunnskólum tóku þátt.

Það voru þau Eyrún Gautadóttir og Þórarinn Guðni Helgason bæði nemendur úr Flóaskóla sem urðu í fyrsta og öðru sæti í þessari keppni. Það er ástæða til að klappa fyrir því líka.

Landsþing Sambands Íslenskra sveitarfélaga var haldið í Reykjavík á föstudaginn var. Þar var til umræðu það sem efst er á baugi hjá sveitarfélögunum um þessar mundir. M.a. var sérstaklega tekið til umfjöllunar hvernig sveitarstjórnir geta unnið betur með íbúum í sveitarfélaginu og hvernig hægt væri að efla sveitarstjórnarstigið frá því sem nú er.

Ýmislegt í þessari umræðu finnst mér þversagnakennt. Margt af því sem nefnt er í þessu sambandi vill nefnilega bíta illilega í skottið á sér.  Lýðræðið er nefnilega engan vegin einfalt í framkvæmd.

Það er stefna sveitarfélaganna og ríkisvaldsins almennt að efla sveitarstjórnarstigið með flutningi verkefna frá ríki  til sveitarfélaga. Með því móti er verið að færa ákvarðanatöku nær fólkinu. En til þess að sveitarfélögin hafi bolmagn til þess að taka við þessum verkefnum eru þau flest of lítil þannig að það þarf helst að byrja á því að sameina þau. 

Og þarna virðast ekki duga neinar litlar sameiningar eins og gert var hér í Flóanum. Það er jafnvel verið að tala um að sveitarfélög þurfi helst að vera ekki minni en 10- 20 þús.  íbúar til þess að geta ein og sér ráðið við öll verkefni  sem talað er um. Mér sýnist það nú því vera þannig fyrir flest sveitarfélög að í raun er verið að færa ákvarðatökur fjær fólkinu en ekki nær ef þessi vegferð verður farin.

Annað er það sem líka fylgir þegar verkefni eru færð til sveitarfélaga er að til að tryggja jafnræði í landinu, setur ríkisvaldið reglur og kröfur um þá þjónustu sem sveitarfélögin eiga að veita. Í raun eru flestar ákvarðanir varðandi málefnin því  teknar á vettvangi ríkisins.

Síðan þarf ríkisvaldið að hafa eftirlit með því að sveitarfélögin standi sig og að íbúar hafi kost á þeirri þjónustu sem lög mæla fyrir um. Það kostar líkast til eitthvað.

Nú er það ekki svo að ég sé því mótfallin að sveitarfélög taki við fleiri verkefnum frá ríkinu. Það hefur sýnt sig í mörgum tilfellum  að betur er farið með opinbert fé í rekstri  málaflokka hjá sveitarfélögum en ríkinu. Sveitarfélög hafa leyst ágætlega úr mörgum verkefnum sem þau hafa á sinni könnu m.a. með samvinnu sín á milli t.d. í byggðasamlögum, samstarfssamningum eða á vettvangi héraðsnefndar eða landshlutasamtaka.

Þessi samvinna veldur sumum spekingnum áhyggjum. Það er talað um lýðræðishalla því þessum samstarfsverkefnum er ekki beint stjórnað af fólki sem kosið er í almennri kosningu. Ég velti því fyrir mér hvort er lýðræðislegra fyrir íbúa hér í sveit að vera hluti af 10 til 20 þús. manna sveitarfélagi sem geti tekið að sér hin flóknustu verkefni eða búa áfram í 600+ íbúa sveitarfélagi sem leysir hluta af verkefnunum í samstarfi við önnur sveitarfélög.

Á Landsþinginu á föstudaginn var einnig í þessu sambandi rætt um íbúakosningar og persónukjör. Mikilvægt er að menn átti sig á þeim göllum sem geta verið við framkvæmd slíkra kosninga og spurning hvort þetta er í raun til þess fallið að auka lýðræðið.

Vandasamt getur verið að taka út einstakar ákvarðanir og efna til kosninga um. Gæta verður þess að slíta ekki hlutina úr samhengi og að íbúakosning setji ekki málin bara í pattstöðu.  Hugsanlega eru mál þannig að hægt er að fella í íbúakosningu allar færar leiðir og samfélagið sitji uppi með versta kostinn að ekkert er hægt að aðhafast í málinu.

Persónukjör er ekki svo óþekkt fyrirbrigði í mörgum smærri sveitarfélögum enda virka þær best við slíkar aðstæður. Mér finnst þó hæpið að telja óbundnar kosningar lýðræðislegri en listakosningar þar sem einfaldur meirihluti kjósenda getur í raun ráðið öllum sætum sem kosið er í.  

Talsvert hefur verið rætt um það að koma á kosningafyrirkomulagi sem er sambland af listakosningum og perónukjöri. Ýmsar leiðir eru færar í því sambandi og eru við lýði víða um heim. Hér á landi hefur mönnum ekki tekist að koma sér saman um neitt slíkt ennþá. Umræða um  þetta  rís þó alltaf upp rétt fyrir kosningar en aldrei tekist að gera neinar breytingar.

Það sem mér finnst þó mikilvægast í þessum málum er að það eigi sér einhverjar samræður í hverju samfélagi um sem flest málefni og að kjörnir fulltrúar gefi því bæði tíma og  gaum hvað íbúar hafa að segja. Það stendur þá líka svolítið upp á íbúana að taka þátt í þessari umræðu og koma sínun sjónarmiðum á framfæri.

Þetta þíðir samt ekki að engar ákvarðanir megi taka nema alllir hafi samþykkt hana. Kjörnir fulltrúar verða síðan að hafa kjark til þess að taka sínar ákvarðanir út frá heildarhagsmunum  fram yfir sérhagsmuni og langtímahagsmunum fram yfir skammtímahagsmuni. Þeir standa svo eða falla með sínun ákvörðunum í næstu kosningum.

Fyrir réttu ári síðan rifjaði ég upp gamla ferðasögu hér á síðunni. Gömul saga () Tilefnið var að kona mín til margra ára, hún Kolbrún, átti stórafmæli og rifjaðist þá upp fyrir mér þessi saga frá fyrstu mánuðum í okkar sambandi. 

Nú er það svo að þegar maður hefur búið með sömu konunni í áratugi fer ekki hjá því að við erum farin að þekkja hvort annað bísna vel.  Ég get fullyrt það að það er  ekki  algengt að hún Kolbrún láti koma sér á óvart eða það að henni verði svarafátt. 

Þeim tókst það nú samt, Sigmari og Kristni, að koma henni í opna skjöldu í gær þegar fjölskyldan kom saman í tilefni þess að enn á ný var komið að afmælisdegi hjá móður og tengdamóður þeirra.  Og ég náði því meira að segja á mynd.

 

Síðustu vikur hafa þeir, með mikilli leynd,  gert upp gamlan Moskvítch. Þetta er samskonar bíll og sagt er frá í ferðasögunni sem ég nefndi hér fyrst. Þennan bíl, nær full uppgerðan og gljáfægðan, færðu þeir henni  svo í afmælisgjöf í gær. Afmælisdagurinn er reyndar í dag en þar sem fjölskyldan er mannmörg og upptekin í ýmsu, á virkum dögum frekar, var komið saman í gær í tilefni hans.

Það hefur  lengi verið draumur Kolbrúnar að eignast svona Moskvitch aftur. Meðal annarra verðmæta sem hér á bæ hafa leynst eru svona gamlir og lúnir Moskar. Ekki hefur mátt henda þessu því alltaf var meiningin að gera þetta upp.  Það hefur eins og ýmislegt annað sem manni hefur dottið í hug að gaman væri að gera dregist.

Sennilega var Kolbrún farin að reikna með því að aldrei yrði af þessu og þvi kom það henni gjörsamlega á óvart að þeir skyldu vera búnir að þessu og það án þess að hún vissi af því.

Nú þarf bara að koma bílum á skrá svo hægt sé að fara að ferðast á Moskanum aftur. Til þess að eiga nú einhvern þátt í þessu gamani þá ákvað ég að gefa henni Kolbrúnu númeraplötur á bílinn og hafa þær nú verð pantaðar.  Það kom að sjálfsögu ekkert annað til greina en að setja á gripinn  gamla númerið sem var á Moskanum sem  hún eignaðist fyrir 33 árum:  P 443 

Í vetur þegar snjóinn tók að taka upp og  maður fór að sjá  aftur í kringum sig héðan af bæjarhlaðinu virtist flest vera með kunnuglegum hætti. Eitt var þó sem fljótlega vakti athygli mína en það var að hér rétt norðan við bæinn var komin forláta gjafagrind sem ég kannaðist ekkert við.



Um er að ræða svo kallaða gjörð sem ætluð er til að gefa hrossum rúllur í útigangi. Gripurinn virðist alveg nýr en er aðeins orðin sporöskjulaga, sennilega eftir það ferðlag sem kom honum á þennan stað. 

Nú hef ég ekki það ímyndunnarafl að  mér detti neitt annað í hug en að þessi gripur hafi borist hingað með vindinum. Hann hefur þá væntanlega einhvers staðar komið frá og þá saknar hans sjálfsagt einhver.

Ég hef spurt þá nágrana mína sem hér eru næstir hvort þeir kannist við þessa gjörð en þeir segja mér að hún sé ekki úr þeirra eigu. Nú vil ég því auglýsa eftir eigandanum og benda honum á að hann geti nálgast gripinn hingað til mín. 

Nú eru farnar að berast árlegar fréttir af fuglum himinins. Hér var í fjölmiðlum sagt frá því að Lóann væri komin og einnig Tjaldurinn. Þó daginn sé vissulega farin að lengja á ég ekki von á því það þessir fuglar séu nú umvörpum að hópast til landins á næstu vikum.

Hitt er annað mál að sjálfsagt er Máfurinn farin að koma sér hingað til lands aftur og um síðustu helgi flaug hér Álftahópur yfir.  Álftin er einmitt sá farfugl sem maður verður yfirleitt fyrst var við  hér í Flóanum. Ég er ekki hissa á því að hún komi hingað aftur núna eftir einstaklega gott haust í haust fyrir hana í Flóanum.  Byggið, þurkurinn, rigningin og loftárásir () 

Hún Gyða sem starfar á skrifstofum Flóahrepps og sér um bókhaldið færði sveitarfélaginu að gjöf  innrammaða og stækkaða ljósmynd eftir sig nú á mánudagsmorguninn.

Gyða sem er áhugaljósmyndari sagðist vilja sýna sveitarfélaginu þakklætisvott fyrir að veita sér vinnu og gott starfsumhverfi. Myndin, sem hún nefnir " Flóagull ", er tekin við Þingborg og sýnir trjágróðurinn þar í haustsólarljósi.
 
Það er ómetanlegt fyrir hvaða fyrirtæki sem er og ekki síður sveitarfélög að hafa á að skipa traustu og góðu starfsfólki. Það er gæfa Flóahrepps að þar hefur valist til starfa fjöldi af mjög vel hæfum einstaklingum sem vinna að miklum metnaði fyrir sveitarfélagið og stofnanir þess.

Ég er þeirra skoðunnar að það sé m.a. lykillinn að því hvað sameining sveitarfélaganna á sínum tíma gekk hér vel. Það skiptir líka gríðalega miklu máli og kannski bara öllu máli í rekstri sveitafélagsins að hafa á að skipa traustu starfsliði.

Gyða er hluti af þessari sterku heild og er lykilmanneskja í þeirri starfsemi sem fram fer á skrifstofu sveítarfélagsins. Það hefur reyndar vakið athygli, og það út fyrir sveitarfélgsmörkin, hvað fámenn skrifstofa Flóahrepps er að skila sínu starfi vel. Þar er valin maður í hverju rúmi.

Ég vil að sjálfsögðu þakka henni Gyðu fyrir þessa gjöf. Mér finnst hún, með henni, sýna hvaða hug hún ber til þessa sveitarfélags.

Fyrir hönd Flóahrepps.. takk...

Flóahreppur stendur í kvöld fyrir kynningarfundi Í Félagslundi um varmadælur til upphitunnar. Þessi tækni er nú töluvert að riðja sér til rúms og ekki veitir af til að stemma stigu við hækkandi  rafmagnsreikningum.

Það eru nú kominn meira en þrjátíu ár frá því ég heyrði fyrst talað um varmadælur. Þá var því spáð að þær myndu fljótlega verða algengar til húshitunnar á þeim svæðum sem ekki væri hitaveita. Einhverra hluta vegna heyrðist lítið um þær hér á landi síðan í áratugi, þar til nú fyrir ekki svo mörgum árum.

Nú er alger vakning um að nýta þessa tækni á s.k. köldum svæðum og hafa innflytjendu varla við að afgreiða vélar og koma þeim í gagnið. Hér í sveit, þar sem hitaveitan nær ekki, eru þó nokkrir búnir að koma sér upp svona búnaði og/eða eru í hugleiðingum um slíkt. Sveitarfélagið er að setja upp svona varmadælur í félagsheimilunum og verður áhugavert að fylgjast með hver árangurin verður.

Sjálfsagt hefur þessari tækni fleygt fram frá því ég heyrði fyrst talað um þetta. Annað hefur líka gerst að raforkuverð hefur hækkað talsvert. Við sem erum háð rafmagninu til húshitunnar höfum ekki farið varhluta af því.

Það er annars merkilegt að RARIK sem er opinbert hlutafélag mismunar viðskiptavinum sínum gróflega að mínu mati. Verðskrá fyrirtækisins er nefnilega skipt í tvo parta. Annars vegar fyrir þéttbýli og hinsvegar fyrir dreyfbýli. Verðskráin er talsvert hærri fyrir þá sem í dreyfbýli búa og nú með síðustu hækkunum þá hefur þetta bil aukist. Ekki nóg með það heldur er það boðað og virðist vera stefna að auka þennan mismun enn meira.

Það þykir nefnilega ekki sanngjarnt að þeir sem í þéttbýli búa þurfi að taka þátt í kostnaði við dreyfingu og flutnings orku í hinum dreyfðu byggðum landsins. Það þykir aftur á móti ekkert að því að leggja þann kostnað eingöngu á þá sífellt færri sem í skilgreindu "dreyfbýli" búa.

Þá skipti engu hvort umrætt dreyfbýli er við hliðina á raforkuveri eða ekki. Það skiptir heldur engu máli hvort eða hversu afskekkt byggin er. Eins er það með skilgreint "þéttbýli" í verðkránni. Það skipti engu máli hvar á landinu viðkomandi er eða hversu hagkvæmt er að að koma rafmagni þangað. Það eina sem skiptir máli er hvort um skilgreint þéttbýli er að ræða eða ekki.

Ég skil ekki svona "réttlæti". Ef fyrirtæki sem er í opinberri eigu og hefur ákveðum skildum að gegna við dreyfingu og flutning á raforku í landinu má ekki dreyfa sínum kostnaði jafnt niður á viðskiptavini sína hvar sem þeir búa á landinu þá er allveg eins gott að hver og einn sjái bara um sig í þessum málum.

Ef þetta heldur áfram að þróast svona fer að verða áhugavert að stofna rafmagnsveitu hér í Kolsholtshverfinu....